Koningin Mathildefonds: twintig jaar acties voor kwetsbare jongeren
Uitzonderlijke initiatieven steunen ‘door en voor jongeren’, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbaren onder hen: dat is de focus van de acties van het Koningin Mathildefonds, dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. In de twintig jaar van zijn bestaan zijn de middelen van het Fonds aanzienlijk toegenomen. Hierdoor konden meer acties worden opgezet ter ondersteuning van initiatieven die worden gedragen door organisaties in het veld.
We schrijven 2001 als het Prinses Mathildefonds wordt opgericht, sinds 2014 het Koningin Mathildefonds. Het Fonds wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting en heeft een duidelijk omschreven doelstelling: uitzonderlijke initiatieven in België ondersteunen die worden opgezet door en voor jongeren en die de meest kwetsbaren onder hen sterker maken. Het kan gaan om jongeren met een fysieke of geestelijke beperking, jongeren met een kwetsbare sociaal-economische achtergrond, jongeren die een migratietraject achter de rug hebben…
Onder impuls van een dynamisch bestuurscomité heeft het Fonds er al die jaren over gewaakt om zijn activiteiten voortdurend te blijven vernieuwen en zo in te spelen op de diverse facetten van maatschappelijke kwetsbaarheid. Zeventien thema’s passeerden in de werking van het Fonds de revue, waaronder geweld bij jongeren, opvoeding, kinderarmoede, steun voor ouders, de band tussen de generaties… De jongste drie jaar koos het Fonds ervoor om het thema ‘muziek’ verder uit te diepen, met het initiatief ‘Music Connects’. Daarin was muziek als universele taal de motor van emancipatie, die er ook toe leidde dat er banden werden gesmeed tussen kinderen en jongeren met zeer diverse achtergronden. Het project vormde onlangs het voorwerp van een grondige impactanalyse. Daaruit bleek wat muziek bij de jongeren kan teweegbrengen aan positieve effecten.
Betrokken jongeren
De betrokkenheid van de jongeren is een sleutelelement in de werking van het Koningin Mathildefonds. Die vind je niet alleen terug in de projecten die door het Fonds worden gesteund, maar ook in de manier van werken. Sinds de oprichting heeft het Fonds ervoor gekozen om aan jongeren het woord te geven, ook bij de keuze van de laureaten van de Koningin Mathildeprijs. Jaarlijks duidt een jury die is samengesteld uit jongeren van twee klassen uit het laatste jaar van het middelbaar onderwijs (één Franstalige en één Nederlandstalige) de laureaat van de Prijs aan. Die wordt vervolgens uitgereikt door koningin Mathilde zelf. Zo krijgen de jongeren de kans om hun stem te laten horen over een maatschappelijk thema dat ook hen bezighoudt. De Prijs zelf is een mooie erkenning voor het werk dat de geselecteerde projecten leveren. Dankzij de financiële ondersteuning van 10.000 euro krijgen ze ook de kans om sterker uit de hoek te komen.
Een genereus Fonds
Sinds 2014 verdeelt het Koning Mathildefonds jaarlijks 150.000 euro onder initiatieven die worden opgezet door organisaties in het veld die van heel nabij werken met kwetsbare jongeren, over het hele Belgische grondgebied, en die een antwoord bieden voor specifieke noden van kinderen en jongeren: onthaaldiensten, OCMW’s, cultuurcentra, jeugdverenigingen, huiswerkscholen, buitenschoolse opvang… Die verdeling van de middelen verloopt deels door de toekenning van de Koningin Mathildeprijs en deels door de selectie van projecten naar aanleiding van een jaarlijkse oproep. Een onafhankelijke en pluralistisch samengestelde jury van experts selecteert de projecten. Die krijgen niet alleen financiële steun, maar worden ook collectief en individueel begeleid om hun impact te vergroten. De jongste zes jaar werd meer dan 800.000 euro toegekend aan 86 projecten. Daar waren ongeveer 7.300 jongeren actief bij betrokken.
De recentste oproep werd in de zomer van 2020 gelanceerd en had als thema ‘Prachtig | Veerkrachtig’. Doel is initiatieven te ondersteunen die kinderen en jongeren helpen om het hoofd te bieden aan de COVID-19-crisis, om door te zetten en er sterker uit te komen.
Françoise Pissart, directeur bij de Koning Boudewijnstichting en verantwoordelijk voor het subprogramma ‘Kinderen en jongeren’: “Aandacht voor de meest kwetsbaren in onze samenleving maakt integraal deel uit van de missie van de Koning Boudewijnstichting. De activiteiten van het Koningin Mathildefonds passen daar perfect in. In twintig jaar tijd heeft het Fonds een reële impact gehad op de projecten die het heeft gesteund. De actoren op het terrein, die voortdurend met nieuwe uitdagingen worden geconfronteerd, ervaren dat als een aanmoediging om stappen voorwaarts te doen.”
Ann d’Alcantara, voorzitter van het bestuurscomité van het Koningin Mathildefonds: “Het Koningin Mathildefonds is erin geslaagd om de jongeren centraal te zetten in zijn werking. Zij zijn volop betrokken, zowel bij de jurering als bij het beheer van het Fonds: ze krijgen het woord en er wordt naar hen geluisterd. Dat is een essentieel leerproces voor de volwassenen van morgen die de jongeren van vandaag zijn.”
Lola Lopez, student, lid van het bestuurscomité van het Koningin Mathildefonds: “Waar ik bijzonder van houd bij het Koningin Mathildefonds, is dat jongeren er op de voorgrond staan. De werkbezoeken en de uitreiking van de Prijs zijn twee sterke punten in de werking. Het is ongelooflijk om in groep die mengeling van plezier, blijdschap en ook stress te ervaren. Je voelt dan bij de kinderen, maar ook bij de volwassenen, veel emotie.”