BELville zet leerlingen voor klimaatdilemma’s

Met zijn nieuwe workshop nodigt het BELvue museum middelbare scholieren uit om te debatteren en te beslissen over de toekomst van BELville, een fictieve stad die wordt geconfronteerd met klimaatverandering. Deze animatie over klimaatburgerschap is het resultaat van een samenwerking tussen de programma's 'Democratie' en 'Klimaat, milieu en biodiversiteit' van de Koning Boudewijnstichting.

“Ik weet wel dat het een goed idee is om het stadscentrum autovrij te maken. Maar ik weet ook dat nogal wat mensen niet blij gaan zijn”, mompelt een leerlinge van het Institut de l’Assomption in het Brusselse Oudergem. Ze wikt en weegt. Is het toch niet meer aangewezen om te kiezen voor een zone dertig in het centrum? Net als haar klasgenoten uit het vierde jaar, tijdens deze schooluitstap in het BELvue museum in Brussel, neemt ze de workshop ernstig. Samen maken ze ‘BELville’, een fictieve stad in volle expansie in een klimaat in volle opwarming.

Het BELvue museum werkt vanuit verschillende invalshoeken rond burgerschap. In deze oefening staat klimaatburgerschap centraal, “aan de hand van een rollenspel dat zich niet leent tot catastrofedenken of zedenlessen”, legt Péroline Ghestem, pedagogisch medewerkster in het BELvue museum, uit. “Het doel is dat ze zelf het heft in handen nemen en beslissen.”

De leerlingen gaan aan de slag met hun stad, in de vorm van een indrukwekkende 3D-maquette die de blikken van de jongeren naar zich toe zuigt. “Ze is superrealistisch”, zegt Charlotte enthousiast over deze stad met gebouwen in hout en vilt. Samen met haar medeleerlingen verandert ze de stad zoals zij dat beslissen. Ze voegen appartementsgebouwen, windmolens, bussen of gebouwen toe en visualiseren zo de beslissingen die ze nemen.

Dilemma’s uit het leven gegrepen

Net als de rest van de planeet heeft ook BELville af te rekenen met de klimaatverandering. Ver weg van zwart-witkeuzes moeten de leerlingen zich een weg denken doorheen veel dilemma’s met veel verschillende uitkomsten. Het dwingt hen om na te denken over de langetermijngevolgen van de beslissingen die ze samen nemen. Charlotte, Charline, Luis, Salomé, Raphaëlle, Rodrigue en de anderen leren evenwichten te vinden tussen aanpassing aan de klimaatverandering, het welzijn van de bevolking en het budget. Ze discussiëren, debatteren en stemmen met deze drie parameters in het achterhoofd.

Terwijl de uren wegtikken, stapelen de concrete dilemma’s zich op. Wat moet er gebeuren met het centrale marktplein in de stad? Een grote groene ruimte met bomen, die het centrum klimaatbestendiger maakt bij overstromingen en hittegolven, of een ontmoetingsplek met terrassen en basketpleintjes, omzoomd met bomen in potten? Beide oplossingen kosten handenvol geld, maar de leerlingen kiezen voor natuur. “Het is frustrerend, er zijn telkens voor- en nadelen aan de dilemma’s”, zegt Salomé.

Moet er toestemming komen voor een nieuwe grote aardappelverwerkende fabriek, die banen en fiscale inkomsten zal opleveren, of voor een kleinschalige boerderij waarvan de oogst lokaal verkocht wordt? Er wordt gediscussieerd op het scherp van de snee. Ondanks tegenargumenten van een groepje leerlingen dat de voorkeur geeft aan werkgelegenheid – en aardappelen voor het frietkot van de stad! – kiest de jonge gemeenteraad voor de stadsboerderij en de korte keten.

De leerlingen kiezen er ook voor om woningen te slopen om plaats te maken voor een overstromingsgebied, en zo rekening te houden met stormen van morgen. Ze aanvaarden de aanleg van hoogspanningslijnen vlakbij een woonwijk, ondanks de protesten van de plaatselijke bewoners.

Ze geven toestemming voor de aanleg van een vrijetijdspark, eerder dan een natuurreservaat, en ze leveren een vergunning af voor de bouw van twee windmolens – ook hier gaan ze in tegen terughoudende burgers. Als alle beslissingen genomen zijn, worden de jongeren een aantal jaren in de toekomst gekatapulteerd. Ze worden geconfronteerd met de impact van hun keuzes – de lagere levenskwaliteit in de buurt van de hoogspanningslijn, of de doeltreffendheid van het overstromingsgebied in het licht van de stortregens. “Dit helpt ons om beter te begrijpen wat beleidsmakers moeten doen”, besluit Rodrigue.

Over de workshop BELville

Aangeboden door de Koning Boudewijnstichting in het BELvue museum, dompelt de workshop BELville leerlingen van het 3de tot het 7de secundair onder, in een wereld van klimaatburgerschap. Aan de hand van dilemma's moeten de leerlingen proberen een toekomstbestendige stad te bouwen, rekening houdend met verschillende parameters: het klimaat, het welzijn en het budget. Ze ontdekken de korte- en langetermijngevolgen van hun beslissingen. Aan het einde van de workshop evalueren de leerlingen de gebouwde stad: lag de nadruk op het welzijn van de inwoners van BELville, hebben ze een duurzame stad gebouwd maar met aanzienlijke kosten, of is er een juist evenwicht gevonden?

Voor meer informatie: www.belvue.be.