EPIM COVID-19-initiatief: solidariteit met de meest kwetsbare vluchtelingen in Griekenland

In de vluchtelingenkampen in Griekenland worden de kwetsbare bewoners nu ook nog eens zwaar getroffen door de coronacrisis. Noodfondsen van het Europees Programma voor Integratie en Migratie (EPIM) dat de Koning Boudewijnstichting mee heeft opgericht, ondersteunen het werk van acht ngo’s op de Griekse eilanden.

In de overbevolkte vluchtelingenkampen in Griekenland is COVID-19-crisis bovenop een dubbele crisis. Na de financiële ineenstorting van het land en de opvang van de golf kwetsbare mensen die aanspoelden op de Griekse kusten op zoek naar veiligheid, staat het land met deze gezondheidscrisis opnieuw voor enorme medische, politieke en sociale uitdagingen.

Meer dan 40.000 mensen worden vandaag vastgehouden op de Griekse eilanden, zegt Elli Xenou van de ngo Dokters van de Wereld in Griekenland. De kampen barsten er uit hun voegen. Het opvang- en identificatiecentrum (RIC) van Moria, op Lesbos, herbergt 19.000 mensen, terwijl er eigenlijk plaats is voor minder dan 4.000. Het RIC van Vathy op Samos, normaal voor minder dan 1.000 mensen, geeft nu onderdak aan meer dan 6.000 mensen.

“De toegang tot basisdienstverlening was al beperkt,” zegt Xenou. “Het leven in de kampen is hard. Een uitbraak aanpakken, in deze moeilijke omstandigheden, brengt extra risico’s met zich mee.” Voor de mensen in de frontlinie is het in deze omstandigheden bijna onmogelijk om voldoende bescherming, medisch materiaal, ondersteunende diensten en social distancing te regelen.

Dokters van de Wereld is een van de ngo’s die nu steun krijgen van EPIM, het Europees Programma voor Integratie en Migratie waarvan de Koning Boudewijnstichting stichtend lid is. In het licht van de coronacrisis heeft EPIM 150.000 € noodfondsen toegewezen aan acht Griekse organisaties die medische, juridische en sociale dienstverlening bieden aan kinderen en volwassenen die leven in moeilijke omstandigheden.

“We zijn erg ongerust”

Nu COVID-19 over de hele wereld grote schade aanricht, staan gezondheids- en welzijnsdiensten overal onder druk. De meest kwetsbare bevolkingsgroepen – Roma, gedetineerden, daklozen, drugsgebruikers, vluchtelingen en migranten – lopen het meeste risico tijdens deze crisis.

Volgens de officiële richtlijnen moeten vluchtelingen in het RIC van Moria, dat in handen is van de overheid, in het kamp blijven. Maar door het gebrek aan zuiver water, medische en psychologische hulp, en de slechte hygiënische omstandigheden door het gebrek aan toiletten en douches, is het nagenoeg onmogelijk om zich te houden aan de beschermende maatregelen tegen het virus. Tezelfdertijd worden alle asielzoekers die op Lesbos toekomen in quarantaine geplaatst op stranden of in verlaten gebouwen met beperkte toegang tot medische hulp of basisdienstverlening.

De corona-uitbraak in Griekenland gaat bovendien gepaard met een stijging in xenofobe en anti-migrantengevoelens. Er waren vuurhaarden in drie RIC’s. Er werd ook brandgesticht in ngo-gebouwen. Ngo-medewerkers zijn aangevallen, vluchtelingen zelf worden vaak lastiggevallen.

“De perceptie heerst dat er een verband is tussen de mobiliteit van mensen en de introductie of de verspreiding van besmettelijke ziektes. Er is echter geen systematische correlatie tussen de twee,” zegt Xenou. “Wat wel bewezen is, is dat er een primair verband is tussen overdraagbare ziektes en armoede, slechte levensomstandigheden en gebrek aan basisdienstverlening.”

Dankzij de interventie van EPIM kan Dokters van de Wereld hygiënekits en gezondheidsmateriaal verdelen, de medische hulp uitbreiden en beschermende maatregelen organiseren voor het personeel op het terrein.

Een hardere context

Het onafhankelijke Pikpa Kamp op Lesbos, in handen van de ngo Lesbos Solidariteit, staat voor een gelijkaardige uitdaging. Ze hebben isolatieruimtes ingericht voor wanneer er onder de 85 bewoners – onder wie veel kinderen en mensen met een handicap – besmettingen opduiken. Ook Lesbos Solidariteit maakt gewag van aanvallen en bedreigingen tegen vrijwilligers en bewoners van Pikpa. Met de noodfondsen van EPIM kan de ngo een verpleegkundige aanwerven, het kamp ontsmetten en extra gezondheidsdiensten aanbieden.

Human Rights 360, een ngo uit Athene, werkt zich intussen uit de naad voor toegang tot rechten en gerechtigheid in de strijd voor sociale cohesie. De ngo biedt momenteel juridische ondersteuning aan 40 niet-begeleide minderjarige vluchtelingen en 20 kwetsbare volwassenen. Ze zullen de extra fondsen van EPIM gebruiken om asieldossiers tot voor de Griekse rechtbanken en mogelijk tot voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te brengen. Met een extra maatschappelijk werker kan de ngo dubbel zoveel mensen helpen.

“Deze maand is er weinig instroom aan de lands- en zeegrenzen,” zegt een woordvoerder. “We vermoeden dat wanneer de coronacrisis wat minder urgent wordt in mei – de Griekse asieldiensten zijn gesloten tot 15 mei door de COVID-19-pandemie – er een scherpe stijging komt in het aantal nieuwe dossiers, terwijl de wetgevende en politieke context moeilijker wordt. Zonder een advocaat die alles regelt en hun dossier strak opvolgt, kunnen deze kinderen niet van het detentiecentrum naar een opvangcentrum of naar hun gezin elders in Europa.”

Met de noodfondsen van EPIM kunnen ook de ngo’s METAdrasi, de Griekse Raad voor Vluchtelingen, het Griekse Forum voor Vluchtelingen, de Starfish Foundation en AITIMA hun werk voortzetten en uitbreiden.