Samen brood bakken en tijd maken om verhalen, zorgen en dromen te delen

Buurten op den Buiten, een initiatief van de Koning Boudewijnstichting samen met de Vlaamse Landmaatschappij, ondersteunt jaarlijks heel wat projecten die de kwaliteit van het leven in een dorp of buurt willen verbeteren. Belangrijk hierbij is dat het moet gaan om een dorp of buurt met landelijk karakter. Eind oktober werd er in Kaulille, deelgemeente van Bocholt, een buurtoven ingewijd.

Een buurtoven, zo vertelt voorzitter Toon Verlaak, tevens molenaar en ovenbouwer, is een herinnering aan vroeger. Toen stond er in Kaulille een grote fabriek. De arbeiders woonden in kleine arbeidershuisjes dicht bij deze fabriek, en per vijf huisjes was er een oven. Eens per week werd deze warm gestookt en bakten de vrouwen allemaal samen brood voor de week. Tijdens het wachten was er dan tijd om verhalen, zorgen, dromen te delen. Dat willen ze nu hier opnieuw in gang zetten. Mensen samenbrengen en tijd vinden om bij te praten. Of, zoals burgemeester Stijn Van Baelen het zegt: “We vinden het fantastisch dat de mensen en verenigingen uit het dorp met deze buurtoven letterlijk en figuurlijk het vuur willen terugbrengen in het dorp!”

De oven kwam tot stand dankzij het enthousiasme van een kleine groep bakkers, maar gedragen door het hele dorp. Noël, jarenlang bakker in het dorp, Jack, bakker in het naburige Bocholt en Giel, een jonge en enthousiaste leerkracht bakkerij mogen we gerust de drijvende krachten achter het hele verhaal noemen. Samen met onder meer hun voorzitter Toon en ook Robert, droomden zij ervan hun buurtoven te bouwen, vlak bij de oude molen.

Ze informeerden de buurt en vroegen hun medewerking, hielden een crowdfunding die ook de lokale middenstand wakker maakte en ook het gemeentebestuur sprong al snel mee op de kar. Zo werd het een project dat gedragen werd door en voor de hele gemeenschap. Want de oven wordt geen louter decoratief element in dit dorp op den buiten. Het is wel degelijk de bedoeling de oven te gebruiken. Ook op de dag van de opening, uiteraard. Een aantal prominenten mocht samen met de bakkers aan de slag om deeg te maken, te kneden en te bakken. Al snel vulde de lucht zich met de geur van heerlijk brood.

Terwijl de mensen wachtten op het magische moment van het openen van de ovendeuren benadrukten verschillende sprekers het belang van dergelijke initiatieven. Door de link te leggen tussen de ovens en het buurten van vroeger, leggen we op een tastbare en eenvoudige manier de link met het verleden.. Zo ontstaat er opnieuw een plek waar we vreugde en verdriet kunnen delen, en geven we bestaande tradities een nieuw leven.

“Maar deze buurtoven is meer dan een link met het verleden”, zo klinkt het nog. Het is ook een plek van educatie. Men kan er terecht voor een workshop brood bakken. Ook op jonge leeftijd al. Zo kunnen kleuterklassen een workshop boeken en samen met de bakkers aan de slag om hun eigen broodjes te bakken. Op die manier kunnen ook zij al doende leren waar een brood nu juist vandaan komt en wat er allemaal bij komt kijken. Belangrijk hierbij is ook de nadruk op de korte keten. Het graan dat gebruikt wordt om in de naastliggende molen bloem van te maken, komt uit Vlaanderen. Om maar een voorbeeld te geven. Dat dit project dit jaar bekroond werd, samen met 42 andere projecten, bewijst dat de nood aan ondersteuning groot is.

De jury selecteerde dit jaar 43 projecten. Er kwamen maar liefst 120 dossiers binnen, allemaal plannen om buurten en dorpen met een landelijk karakter te verbeteren en de contacten tussen buurtbewoners te stimuleren. Voor het Agentschap Natuur en Bos, een van de leden van de jury, is de link met de natuur en landbouw een belangrijk aspect in het al dan niet toekennen van de subsidie. De link met de molen, de aanwezigheid van een paar kleine veldjes met verschillende oude graansoorten en het feit dat het project zo gedragen is door de hele buurt, maakte van dit project een mooi voorbeeld van wat mogelijk is.

Het geld van Buurten op den Buiten werd gebruikt om zelf een deegtrog te maken, vier werktafels, rijsmandjes, rekken en heel wat ander klein materiaal aan te kopen. Want de ambities gaan hier verder. Er staat al heel lang een molen, nu ook een oven. Maar ze willen er ook nog heel graag een bakkershuis bij. De ambitie om het ambacht van het echte broodbakken door te geven is een van de voornaamste drijfveren voor Giel om zich hier nog voor lang aan te verbinden.

“Dit project biedt me de kans bezig te zijn met het mooiste ambacht dat er is. Meer nog, ik kan de kennis en kunde doorgeven aan volgende generaties!”

Niet alleen de prominenten kregen de kans om brood te bakken, ook de andere aanwezigen mochten de handen uit de mouwen steken. Mengen, kneden, wegen en meten en dan in de oven schuiven. Wij kunnen alvast bevestigen... het brood dat we daar maakten en proefden, smaakte heerlijk!