Bethanië begeleidt en ondersteunt thuisloze jongeren in Hasselt en Genk

“Er zou nog meer aandacht mogen gaan naar de cruciale leeftijdsfase 17-25+. Wij kennen onze jongeren door en door en hebben in de loop der tijd een duurzame vertrouwensrelatie met hen opgebouwd.”

Bethanië is een multifunctioneel observatie- en behandelingscentrum, verspreid over twee locaties in Genk en Hasselt. Met als credo ‘It takes a whole village to raise a child’ biedt het kwaliteitsvolle zorg en begeleiding aan kinderen en jongvolwassenen die het moeilijk hebben. Wanneer het thuis (even) niet meer kan, zorgt het tijdelijk voor een zinvol en stimulerend alternatief. De focus ligt daarbij steeds op eigen groeikracht. Opvoeder Ewa Matwiejko, die werkt met jongeren tussen 17 en 25 jaar, die dreigen te verzeilen in een situatie van dak- en thuisloosheid, licht toe.

Ewa Matwiejko:“Bethanië biedt hulpverlening aan kinderen en jongvolwassen via verschillende hulpverleningsvormen. We begeleiden thuisloze jongvolwassenen, die binnen hun eigen context onvoldoende ruimte of mogelijkheden ervaren om door te groeien naar jongvolwassenheid.”

Die jongeren verblijven in het centrum binnen verschillende werkingen. Er is een kamertraining (een vorm van verblijf waarbij de jongere samen met andere jongeren in een leefgroep in het gebouw woont, maar iedereen voornamelijk in zijn eigen leefruimte verblijft), een studiotraining (hetzelfde principe, maar met meer zelfstandigheid en minder begeleiding, met als doel een aanzet naar alleen wonen) en het Village Project (voor kwetsbare jongvolwassenen in een transitiefase naar volwassenheid), in de nabijgelegen Kiezelstraat.

Ewa Matwiejko:“Dat laatste is een studentenhuis waarin drie studerende jongeren samenwonen met twee van onze studerende of werkende jongeren met extra hulpvragen, die volledig op eigen benen leren staan. De bedoeling is dat ze hun eigen leven en activiteiten zoals school, werken en sociale contacten verderzetten, maar onderling en samen als groep bepaalde verantwoordelijkheden opnemen zoals samen koken, activiteiten doen en organiseren en het onderhoud van hun huis en tuin.

Voor al onze jongeren en jongvolwassenen geldt: we begeleiden, ondersteunen en bereiden hen voor op verschillende levensdomeinen, vóór ze alleen gaan wonen en tijdens het alleen wonen.”

“Sommige van onze jongeren moesten in het verleden al heel vaak van voorziening veranderen. Hun grote droom is een eigen plek.”

Binnen de werking van Bethanië merken de begeleiders dat de kloof tussen leven in een voorziening en het op eigen benen staan vaak erg groot is. En ook dat als de jongeren het instellingsleven moe zijn, ze toch nog niet helemaal klaar zijn om alleen te wonen.

Ewa Matwiejko:“De meeste van onze jongeren hunkeren ernaar om op hun 18de zelfstandig te wonen. Op dat moment kan de jeugdrechtbank geen maatregelen meer opleggen over waar ze verblijven en willen ze liefst zo snel mogelijk het centrum verlaten. Voor die groep hebben we bij de Koning Boudewijnstichting via het Ikea Fonds steun gevonden. Met dit project wilden we jongeren die we begeleiden helpen bij het creëren van een eigen veilige en gezellige plek waar ze tot rust kunnen komen en de energie vinden om hun zelfstandigheid vorm te geven. Sommige van onze jongeren moesten in het verleden al heel vaak van voorziening veranderen. Hun grote droom is een eigen plek. Mede dankzij de KBS hebben we die droom kunnen realiseren.”

Een van de hindernissen waar Ewa en haar collega’s mee kampen is dat ze de zoektocht naar een betaalbare en geschikte woonst voor jongeren die hun vleugels willen uitslaan heel lang op voorhand moeten beginnen. Die queeste is vaak tijdsintensief. Het gevolg is dat de jongeren vaak gedemotiveerd raken en vroegtijdig en tegen advies in de voorziening verlaten, zonder dat ze een goed alternatief hebben.

Ewa Matwiejko:“Eenmaal ze beslissen om het centrum te verlaten, kunnen ze nog steeds begeleiding krijgen. In het begin zeggen ze dat ze bij die of die vriend gaan slapen, ze worden sofasurfers. Maar na een poosje wordt het ingewikkeld om hen ergens te treffen. Ook hun administratieve structuur in orde brengen wordt moeilijk. De kans op dakloosheid wordt dan opnieuw heel reëel.

Met het budget van het Ikea Fonds hebben we ingezet op preventie. We kochten degelijk en duurzaam materiaal aan voor een zogenaamd uitzetpakket. Dat is een standaardpakket met dingen die je dagelijks gebruikt: glazen, bestek, servies, potten en pannen, keuken- en badhanddoeken en beddengoed. Geen tweedehandse maar nieuwe spullen, dat is psychologisch heel belangrijk, want het geeft een gevoel van zelfwaarde, competentie en autonomie.

Via het samenstellen van de uitzetpakketten en samen kleine en grote aankopen doen, helpen de begeleiders van Bethanië de jongeren te herinneren aan de toekomst die ze voor ogen hebben. Zo houden ze moed, ook al duurt het vaak nog lang voor ze een betaalbare woonplaats hebben gevonden.

Ewa Matwiejko: “Het verkleint de kans dat ze afhaken en impulsieve keuzes maken. Het is ongelooflijk mooi om te zien hoe gemotiveerd en happy ze daarvan worden.”

“Sommige van de jongeren in ons centrum hebben de boot gemist omdat er onderweg een breuk is ontstaan met hun omgeving. Via het aanbieden van laagdrempelige activiteiten waarbij de nadruk ligt op samen dingen doen, wordt de band tussen de jongeren en hun netwerk hersteld en versterkt, en neemt hun gevoel van ‘belonging’ opnieuw toe”

Daarnaast konden Ewa en haar collega’s met de steun van de KBS en het Fonds Een Hart voor Limburg ook het project ‘Samen Alleen Gaan Wonen’ realiseren. Daarmee ondersteunden ze in het centrum jongeren in transitie om de stap naar de volwassenwereld zo goed mogelijk te zetten. Met begeleiding, materiaal op maat, en samen met het netwerk dat belangrijk is om hen te ondersteunen in deze overgangsfase.

Ewa Matwiejko: “We toverden hun tijdelijke verblijfleefruimte om tot een gezellige woonkamer waar ze graag zijn, samen dingen doen en bezoek ontvangen. Vooral de meisjes hebben hard gewerkt en brachten veel ideeën aan. De activiteiten en samenwerking waren niet alleen bevorderend om de ouder-kindrelatie te versterken, maar ook een goede oefening voor de meisjes die binnenkort alleen gaan wonen.

Daarnaast kochten we ook twee nieuwe en twee tweedehandsfietsen aan. Die gebruiken ze om naar school of stages te gaan, om zelfstandig boodschappen te doen en voor hun vrijetijdsactiviteiten ’s avonds. Op deze manier kunnen ze met vrienden en hun netwerk afspreken zonder rekening te moeten houden met de laatste bus.”

In Bethanië wordt er hard op dat netwerk ingezet, ze hebben ook een realisatie met als thema ‘Jongeren Voelen Zich Een Deel Van Een Netwerk’. Sommige van de jongeren in het centrum hebben de boot gemist omdat er onderweg een breuk is ontstaan met hun omgeving. Via het aanbieden van laagdrempelige activiteiten waarbij de nadruk ligt op samen dingen doen, wordt de band tussen de jongeren en hun netwerk hersteld en versterkt, en neemt hun gevoel van belonging opnieuw toe.

Ewa Matwiejko: “Dat netwerkstuk is superbelangrijk, we zijn als mens niet gemaakt om alleen te zijn. Daarnaast kijken we ook naar het professionele netwerk. We doen samen met onze jongeren de kennismaking en indien nodig de aanmelding bij het CAW, het JAC, de VDAB of het OCMW - instanties waarmee we intensief samenwerken en waar ze, na de weg die ze met ons afleggen, terecht kunnen. Heel vaak loopt die begeleiding ook dubbel.

Wat de overheid zou kunnen doen om ons werk in Bethanië nog beter te ondersteunen? Er zou nog meer aandacht mogen gaan naar de cruciale leeftijdsfase van 17- 25+ jaar. Wij kennen onze jongeren door en door en hebben in de loop der jaren een duurzame vertrouwensrelatie met hen opgebouwd. Maar op een bepaald moment moeten we die relatie ook kunnen doorgeven. De mogelijkheid om een duo-begeleiding te starten voor deze doelgroep, waarbij wij als vertrouwde gezichten een stap terug kunnen zetten en de hulpverleners die jongvolwassenen kunnen helpen op de voorgrond treden. Dat is mijn wens, zodat al het werk en de vooruitgang niet verloren gaan. Ik weet het: daar hangt een prijskaartje aan vast, maar dat mag niet onoverkomelijk zijn. Dus: graag meer mensen en middelen.”