Forbidden Colours: een veilige haven voor iedereen

Dat Lukas Dhont een stem is waar de wereld naar luistert, werd dit jaar bevestigd door een Oscarnominatie voor zijn tweede speelfilm, Close. Met intieme verhalen over opgroeien en genderidentiteit, universele thema’s die weerklank vinden bij een wereldwijd publiek, kan de 32-jarige Belgische regisseur zijn films aan het woord laten. Toch vindt hij ook tijd om zich uit te spreken voor Forbidden Colours in zijn door de Koning Boudewijnstichting gesteunde missie om mensenrechten en democratie te bevorderen voor LGBTQIA+ mensen in heel Europa.

Lukas, wat trok je aan in Forbidden Colours, dat drie jaar geleden werd opgericht als Fonds bij de Koning Boudewijnstichting in Brussel?

Echt prachtig aan dit Fonds is dat het een thuis biedt aan tal van initiatieven over de hele wereld die lgbtqia+ rechten trachten te beschermen, steunen en koesteren en die projecten op dat vlak stimuleren. Wat zo interessant is, is dat het niet uitmaakt waar je vandaan komt. Het maakt zelfs niet echt uit hoe je je seksualiteit beleeft. Of het nu gaat om voorlichting geven over queerrechten of mensen helpen die hun huis zijn ontvlucht, of de organisatie achter zo’n initiatief klein of groot is: het is van geen tel. Forbidden Colours is namelijk een plek waar al die initiatieven kunnen samenkomen.

Het Fonds werd opgericht door mensen die zich gezegend voelen dat ze in een land wonen waar het voor hen veilig is, ook al krijgen we ook hier soms nog te maken met homofobie. Die mensen hebben besloten om bruggen te slaan naar zij die dat veilige gevoel niet kennen. Naar zij die ook willen dat we allemaal als gelijk worden beschouwd, van wie we ook houden, waar we ook vandaan komen, wat ons gender ook is of hoe we dat ook ervaren. Dat vind ik zo mooi aan het Fonds en de doorslaggevende reden om er zelf mijn steentje aan bij te dragen.

Bestaat er een rode draad tussen jouw kunst en jouw betrokkenheid bij het politieke engagement van Forbidden Colours?

Toen ik Close aan het promoten was, durfde ik op een bepaald moment te zeggen: “Dit is politiek.” Dat had ik nog nooit eerder aangedurfd. De film begint in het donker met de taal van soldaten en vijanden, een heel mannelijke sfeer zeg maar. En dan rennen de jongens uit de duisternis een bloemenveld in. Ik denk dat die tegenstrijdigheid op zichzelf al politiek is. Naar mijn gevoel straalt de film dat niet openlijk uit, maar nu zie ik misschien wel een wat meer politieke insteek in ons werk. Dat ben ik de afgelopen tijd echt steeds belangrijker gaan vinden.

Vroeger zei ik alleen dat ik mensen aan andere mensen wilde laten zien. Op de meest tedere, zachte manier, in de hoop dat je anders naar ze zou gaan kijken. Ik ben er sterk van overtuigd dat velen van ons vergelijkbare ervaringen delen: opgroeien, vrienden uit het oog verliezen, worstelen met hoe we ons voelen, wie we willen zijn, hoe we erbij willen horen. Ik heb altijd het oerverlangen gehad om aan de hand van die ervaringen mensen met elkaar te verbinden. Dat komt voort uit het gevoel dat ik had toen ik jonger was, vermoed ik. Ik voelde me toen erg ontkoppeld, los van de wereld en van mezelf. Hoe hebben normen rond gender en seksualiteit zo velen van ons gedefinieerd, niet alleen lgbtqia+ mensen maar iedereen? Dat vind ik een belangrijk thema. Bij Forbidden Colours zie ik diezelfde drang om een plek te creëren waar mensen niet worden uitgesloten. Een plek waar het niet is ‘wij tegen zij’, maar ‘wat verbindt ons met hen?’ Als filmmaker ben ik vandaag, misschien meer dan acht jaar geleden, van mening dat film via tederheid, zachtheid en een persoonlijke dimensie ook zo’n politieke kracht kan hebben.

Jouw films hebben over de hele wereld deuren voor je geopend. Zie jouw op je reizen dat de wereld steeds meer naar gelijkheid evolueert?

Ik zie zoveel jonge, gedreven mensen die zo open zijn over zichzelf, op een veel vrijere manier. De grenzen tussen de afgebakende hokjes van wat je hoort te zijn, verschuiven snel en dat vind ik geweldig. Maar als tegenreactie zie je ook bewegingen die daar bang voor zijn. Helaas hebben we al gezien dat de geschiedenis zich maar al te vaak herhaalt en dat we voortdurend op onze hoede moeten blijven. We moeten mensen die in het verleden als ‘anders’ zijn behandeld een veilige haven bieden en hun rechten beschermen. Op heel veel plaatsen, of het nu België is of Rusland of Amerika of China, blijft dit duidelijk een heet hangijzer.

Is er één Forbidden Colours-project dat je bijzonder nauw aan het hart ligt?

Dat voelt als moeten kiezen tussen mijn kinderen! Maar het Queer Refugee Committee raakt echt een gevoelige snaar bij mij. Die organisatie biedt onderdak aan mensen die hun land hebben moeten ontvluchten en opnieuw moeten beginnen. Dat idee van samen helen, op latere leeftijd een familie vinden, ontroert me diep. Om van zo’n vijandige plek te komen en toch levenslustig te blijven, om het geweld dat je is aangedaan niet te laten omslaan in woede, maar er als persoon beter uit te komen en er kunst uit te laten voortkomen, dat vind ik echt buitengewoon.

Ik denk dat ik zachtheid heel belangrijk vind, dus ik ben heel blij dat Forbidden Colours bestaat en op de een of andere manier iets voor iemand kan betekenen.