Onderzoek naar transitiepsychiatrie: onmisbaar voor de aanpak van jongvolwassenen met psychische problemen
In 2019 zijn twee universitaire leerstoelen voor transitiepsychiatrie opgericht met de steun van het Fonds Julie Renson en het Fonds Koningin Fabiola, en de Koning Boudewijnstichting. Een investering van 1,2 miljoen euro moet deze discipline, op het kruispunt van kinder- en volwassenenpsychiatrie, een boost geven. Dit domein krijgt in België tot nog toe zeer weinig aandacht.
In België heeft een persoon op de drie af te rekenen met psychische problemen. Maar liefst 1,2 miljoen Belgen slikken antidepressiva. Naast depressie zien we angst, dwangmatig gedrag, bipolariteit, schizofrenie… Allemaal psychische problemen die in 75% van de gevallen voor het eerst opduiken tussen 14 en 25 jaar, bij de overgang van de pubertijd naar de jongvolwassenheid. In deze sleutelperiode zijn jongeren psychisch kwetsbaarder, maar net dan stokt de continuïteit van zorg tussen kinder- en volwassenenpsychiatrie. De breuk op 18 jaar staat haaks op de realiteit en de noden van deze jongeren. Velen zijn nog niet echt volwassen, ook al zijn ze meerderjarig. In het licht van deze dringende maatschappelijke nood willen het Fonds Julie Renson, het Fonds Koning Fabiola, en de Koning Boudewijnstichting de transitiepsychologie op de agenda zetten en ze helpen ontwikkelen in België.
Vernieuwende steun
Eind 2019 werden twee leerstoelen (een Franstalige en een Nederlandstalige) opgericht met de steun van deze Fondsen voor geestelijke gezondheid beheerd door de Stichting, en dit voor een totaalbedrag van 1,2 miljoen euro over vier jaar. Broodnodige steun, want in België gaat slechts 6 tot 7% van het gezondheidsbudget naar geestelijke gezondheid, terwijl de behoeften in de sector enorm zijn. De leerstoelen willen interdisciplinair onderzoek bevorderen, een opleiding organiseren en de kennis over transitiepsychologie delen door de onderzoeksresultaten te vertalen naar het terrein. Dit kan bijvoorbeeld door informatief materiaal of vernieuwende zorgpraktijken te ontwikkelen voor jongvolwassenen, op maat van hun levensfase en hun behoeften.
De projecten van de twee leerstoelen onderscheiden zich door hun vernieuwende karakter en hun interdisciplinaire aanpak. Naast de samenwerking tussen kinder- en volwassenenpsychiatrie neemt de Franstalige leerstoel ‘Transitiepsychiatrie in een wereld in verandering’ verschillende ziekenhuizen mee aan boord: het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (HUDERF), het Erasmusziekenhuis, het UVC Brugmann maar ook de Dienst Geestelijke Gezondheid van de ULB. De Nederlandstalige leerstoel “Youth in Transition: Mental Health in a Challenging Period” gebruikt virtual reality om nieuwe zorgprotocollen uit te werken.
Ruud Van Winkel, Psychiater, KU Leuven: “Middelen vinden voor fundamenteel onderzoek, dat lukt nog, maar voor klinische projecten is dat andere koek. Daarom is deze steun van de Koning Boudewijnstichting zo belangrijk. Met deze financiële middelen gaan we het gebruik van virtual reality in therapieën bestuderen, en bekijken hoe transitiepsychiatrie nu al wordt beoefend in Vlaanderen en welke praktijken dan werken voor jongeren en therapeuten. Wij menen dat de transitiepsychiatrie meer moet doen dan de overgang van de kinder- naar de volwassenenpsychiatrie in goede banen leiden. Ze moet een geïntegreerd zorgaanbod bieden aan jongeren tussen 14 en 25 jaar, kwetsbare jongeren vroegtijdig opsporen en ze veerkrachtiger maken."
Véronique Delvenne, Diensthoofd Kinderpsychiatrie, HUDERF: “Er is tot op vandaag weinig onderzoek naar transitiepsychiatrie. Met deze middelen kunnen we investeren in dit domein in ontwikkeling door samen te werken tussen en buiten de ziekenhuizen en tussen de sectoren. Want transitionele geestelijke gezondheid is niet alleen een uitdaging voor de psychiatrie. Ook andere sectoren zijn betrokken, zoals onderwijs of justitie. Wij doen onderzoek bij verschillende groepen jongeren (van 16 tot 20 jaar) met psychiatrische of psychologische problemen, verslavingsproblemen, jongeren die al dan niet geplaatst zijn. We willen zo risicofactoren opsporen en aangepaste zorgtrajecten uitwerken. Parallel daarmee doen we aan kennisdelen via een netwerk voor transitiepsychiatrie in Franstalig België en een jaarlijks colloquium. We zullen ook een module over transitiepsychiatrie integreren in de opleiding voor studenten psychiatrie, kinderpsychiatrie en psychologie."
Bijna 7 miljoen euro steun voor gezondheidsonderzoek
In 2019 hebben 43 Fondsen voor gezondheidsonderzoek beheerd door de Koning Boudewijnstichting samen bijna 7 miljoen euro toegekend aan 55 onderzoeksprojecten in zeer verscheiden domeinen zoals kanker, Alzheimer, zeldzame ziekten, oogheelkunde, reumatologie, cardiologie en psychiatrie.