Trampoline naar werk voor vrouwen met een migratieachtergrond

Trampoline: de projectoproep die de Koning Boudewijnstichting in 2021 lanceerde doet zijn naam alle eer aan. Hij helpt vrouwen met een migratieachtergrond immers de sprong naar een baan te maken. Ze vinden vaak moeilijk hun weg naar de arbeidsmarkt, terwijl ze potentieel te over hebben. Hoe helpen we hen uit hun isolement, hun sociale netwerk te verruimen en hun kansen om een baan te vinden te verhogen, eventueel via eerst een opleiding of vrijwilligerswerk? Drie geselecteerde projecten uit deze oproep verkennen vernieuwende en inspirerende mogelijke oplossingen.

Meertaligheid erkennen

De vzw Vluchtelingenwerk Vlaanderen in Sint-Joost-ten-Node erkent de meertaligheid van vrouwen met een migratieachtergrond als een troef. Ze hebben een goede kennis van het Nederlands of het Frans, boven op hun moedertaal. “Velen fungeren als tolk op school, in asielcentra of ziekenhuizen, maar ze doen dat op een informele manier, zonder opleiding of officiële erkenning”, zegt Veronique De Clercq, coördinator van de vzw. “Met ons project geven we hun een opleiding, maar ook zichtbaarheid, en we vergroten hun sociaal netwerk. Ze kunnen dan tolken bij eenvoudige afspraken. Sociale tolken, die verdrinken in het werk, kunnen zich dan bezighouden met complexere opdrachten.”

Voor Souad, Zehra en Barbara, respectievelijk tolken Nederlands/Arabisch, Nederlands/Turks en Nederlands/Spaans, is de opleiding vooral nuttig op methodologisch vlak. “Voordien hadden we de neiging om sommige dingen niet te vertalen, als we vonden dat ze te delicaat waren, of voegden we wel eens informatie toe die we nuttig achtten. Kortom, we mengden ons in het gesprek, terwijl een tolk neutraal moet zijn en nooit een persoonlijke mening mag geven of emoties prijsgeven. Vandaag zijn we professioneler.”

Alle drie zijn ze momenteel aan de slag als vrijwilliger. Ze krijgen een kleine vrijwilligersvergoeding en hun verplaatsingskosten worden terugbetaald. “Verschillende onder hen hebben nu beseft wat ze in hun mars hebben en zouden graag een opleiding tot sociale tolk volgen”, zegt Veronique De Clercq. “Eén van onze doelen is om bijvoorbeeld in scholen de functie van onthaalassistent te creëren, waardoor ze een statuut en een volwaardige baan krijgen.”

De weg vinden in de Belgische samenleving

In Louvain-la-Neuve biedt het Collectif des Femmes niet alleen een vormingstraject aan voor vrouwen met een niet-Europese migratieachtergrond, maar ook sociale begeleiding en individuele opvolging. “Onze opleiding van zes maanden omvat lessen Frans en informatica om de vaardigheden van de deelneemsters te versterken”, zegt projectverantwoordelijke Cathy Degreef. “Maar daarnaast is ook begeleiding nodig, die we hebben toevertrouwd aan een ervaringsdeskundige. Zij heeft zelf het hele integratieproces doorlopen en deelt nu haar ervaringen om andere vrouwen te helpen met hun vragen over huisvesting, onderwijs, gezondheid. Als deze basisproblemen niet opgelost geraken, is het immers lastig om je bezig te houden met je professionele toekomstplannen.”

Ook origineel zijn de duo’s met telkens een vrouw met een migratieachtergrond en een Belgische vrijwilliger (m/v) die haar helpt haar weg te vinden in onze samenleving, en vooral een professioneel doel te bepalen en een beroepsopleiding of een baan te vinden die daarop afgestemd is: waar vind je opleidingen in dit domein, hoe moet je je inschrijven, hoe moet je een CV opstellen, en het voorstellen aan een werkgever? Verschillende begunstigden vonden al de weg naar een baan of een opleiding.

Monique bijvoorbeeld, een Kameroenese vluchteling. “Toen ik hier aankwam, kende ik niets of niemand, ik was radeloos. Gelukkig vond ik het Collectif des Femmes. Ze werden als familie voor me. Ze hebben me met zoveel dingen geholpen: het gesprek voor mijn asielaanvraag voorbereiden, theoretische rijlessen volgen voor mijn rijbewijs, een psychologe vinden met wie ik kon praten over de trauma’s die ik heb meegemaakt. Dankzij de opleiding en de individuele begeleiding kreeg mijn professioneel integratietraject geleidelijk vorm. Ik heb uiteindelijk gekozen voor een opleiding tot kok.” Khadidja wil op haar beurt in de informaticawereld duiken. “Ik heb me ingeschreven voor een gespecialiseerde opleiding, maar ze was volzet. Het is wachten tot januari 2023. In tussentijd regel ik de erkenning van de gelijkwaardigheid van mijn diploma. Ook op dat vlak helpen het Collectif en mijn vrijwillige begeleider mij met alle administratieve stappen.”

Een mentor die gidst en adviseert

Duo’s creëren tussen ‘mentors’ (begeleiders) en ‘mentees’ (begeleiden), dat is ook het concept van de vereniging Duo for a Job. “De mentoren zijn ervaren professionals, vaak met pensioen of eindeloopbaan, die hun kennis en hun expertise ten dienste stellen van jongeren tussen 18 en 33 jaar met een niet-Europese migratieachtergrond, om hen te helpen een loopbaantraject uit te stippelen en hun netwerk uit te breiden. In tien jaar kregen zo al meer dan 5.000 jongeren een begeleiding op maat in verschillende Belgische steden”, zegt Christa Ndikumana, coördinator van het initiatief.

Het project Pluri’Elles, ondersteund in het kader van de Trampoline-oproep, wil dit concept toepassen voor jonge, kwetsbare vrouwen met een migratieachtergrond. Vrouwen zoals Dana. Ze steekt de loftrompet over de meerwaarde van deze begeleiding. “Ik wist wat ik wilde doen: werken rond de rechten van kinderen en positief ouderschap, vooral met kwetsbare gezinnen”, vertelt ze. “Weet je wat zo leuk was? Ik werd in contact gebracht met een mentor uit de sector die zeer waardevol advies gaf. Het hielp me mijn project te verfijnen, door er een duidelijkere richting aan te geven, door een omgevingsanalyse te maken, en door oog te hebben voor de kwaliteit van de communicatie.”

Dana waardeert ook het klimaat van vertrouwen en van ondersteuning dat groeit met de mentor. “Als je jong bent en weinig ervaring hebt, zit je met twijfels en vragen. Met mijn mentor kan ik vrijuit praten. Ik voel me begrepen, begeleid en aangemoedigd. Anders had ik al die antwoorden in mijn eentje moeten zoeken!”

De mentor heeft een sociaal en professioneel netwerk waar ook de mentee gebruik kan van maken. “Ook daarmee komen we tegemoet aan een nood bij jongeren”, zegt Christa Ndikumana. De formule is in elk geval doeltreffend gebleken. Er zijn vriendschapsbanden gegroeid en veel duo’s hebben nog steeds contact, ook na de zes maanden intensieve begeleiding. De cijfers spreken bovendien voor zich: meer dan 7 jonge begunstigden op de 10 vinden een baan, een stage of een opleiding binnen het jaar na hun deelname aan Duo for a Job.